4 lipca 1941 r. Niemcy rozstrzelali na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie 22 profesorów lwowskich uczelni, członków ich rodzin oraz osoby, które przebywały z nimi w chwili aresztowania. Wśród 40 ofiar nazistowskiej zbrodni byli m.in. Antoni Cieszyński, Władysław Dobrzaniecki, Jan Grek, Jerzy Grzędzielski, Edward Hamerski, Henryk Hilarowicz, Włodzimierz Krukowski, Roman Longchamps de Berier, Antoni Łomnicki, Witold Nowicki, Stanisław Progulski, Roman Rencki, Włodzimierz Sieradzki, Adam Sołowij, Włodzimierz Stożek, Kazimierz Vetulani, Kasper Weigel, Roman Witkiewicz oraz Tadeusz Boy-Żeleński.
Późnym wieczorem 3 lipca 1941 r. SS, Gestapo i Żandarmeria Polowa wtargnęły do domów polskich profesorów we Lwowie. Aresztowani naukowcy byli pracownikami trzech lwowskich uczelni: Uniwersytetu Jana Kazimierza, Politechniki Lwowskiej oraz Akademii Medycyny Weterynaryjnej. 4 lipca 1941 r. we wczesnych godzinach rannych przetransportowano ich na miejsce kaźni, którym okazały się Wzgórza Wuleckie. Polaków rozstrzeliwał specjalny oddział Einsatzkommando. Egzekucję nadzorował SS-Brigadefuehrer, Eberhard Schoengarth. W październiku 1943 r. ich zwłoki zostały odkopane, a następnie spalone w pobliskim Lesie Krzywczyckim, przez co ślady zbrodni uległy zatarciu. Sprawców zbrodni dokonanej przez Niemców w lipcu 1941 r. na przedstawicielach polskiej elity intelektualnej we Lwowie nie udało się osądzić, choć kwestia wspomnianego mordu była m.in. przedmiotem obrad Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w 1946 r. w Norymberdze. W 2011 r. we Lwowie na Wzgórzach Wuleckich odsłonięty został pomnik profesorów lwowskich uczelni zamordowanych w 1941 r. przez Niemców.
Program uroczystości:
12.00 - Złożenie kwiatów przy Pomniku Rozstrzelanych Profesorów Lwowskich (ul. Radziszewskiego 11, w pobliżu Biblioteki Głównej UMCS);
16.00 - Msza św. w intencji pomordowanych i innych ofiar totalitaryzmu faszystowskiego i sowieckiego (Kościół Rektoralny pw. Wniebowzięcia NMP Zwycięskiej, ul. Narutowicza 6);
17.15 - Otwarcie wystawy „Profesorowie lwowscy. Zbrodnia nieosądzona” (Plac Litewski 3);
17.30 - „Professoressa Karla. Szkic do biografii Karoliny Lanckorońskiej”, wykład dr Joanny Winiewicz-Wolskiej (Pałac Lubomirskich w Lublinie, Plac Litewski 3);
18.00 - „Idea i realizacja koncepcji Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej”, prezentacja dra Marcina Gapskiego, Zastępcy Dyrektora Muzeum Narodowego w Lublinie (Pałac Lubomirskich w Lublinie, Plac Litewski 3).
Wystawa „Profesorowie lwowscy. Zbrodnia nieosądzona” prezentuje historię poszukiwań 22 profesorów i docentów lwowskich aresztowanych na początku okupacji niemieckiej, w których ogromną rolę odegrała Karolina Lanckorońska, ostatnia przedstawicielka rodu. Ekspozycja powstała ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, Państwowej Akademii Umiejętności, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Jana Longchamps de Berier, Rafała Kalinowskiego i zbiorów prywatnych. Autor scenariusza: Barbara Oratowska.
Wystawa czynna do 30 września 2021 roku, Plac Litewski przed Pałacem Lubomirskich. Sfinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
*Ze względu na sytuację epidemiologiczną na wykład dr Joanny Winiewicz-Wolskiej „Professoressa Karla. Szkic do biografii Karoliny Lanckorońskiej” oraz prezentację dr Marcina Gapskiego "Idea i realizacja koncepcji Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej" obowiązują zapisy. Chęć uczestnictwa należy zgłosić na adres: [email protected]
Komentarze