Nieodpłatna pomoc prawna, poradnictwo obywatelskie czy mediacja przysługują osobie fizycznej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającej innych osób w ciągu ostatniego roku.
Nieodpłatna pomoc prawna obejmuje:
- poinformowanie osoby fizycznej o obowiązującym stanie prawnym oraz przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowoadministracyjnym;
- wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego;
- sporządzenie projektu pisma w danej sprawie, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowoadministracyjnym;
- nieodpłatną mediację;
- sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym oraz poinformowanie o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy na drogę sądową.
W ramach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego podejmowane są działania dostosowane do indywidualnej sytuacji osoby uprawnionej, zmierzające do podniesienia jej świadomości o przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach oraz wsparcia w samodzielnym rozwiązaniu problemu, w tym w razie potrzeby, sporządzenie wspólnie z osobą uprawnioną planu działania i pomoc w jego realizacji. Poradnictwo obywatelskie dotyczy w szczególności porad dla osób zadłużonych, porad z zakresu spraw mieszkaniowych i zabezpieczenia społecznego.
Mieszkańcy mogą także skorzystać z nieodpłatnej mediacji, która obejmuje poinformowanie osoby uprawnionej o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów oraz korzyściach z tego wynikających, przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji, przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawie karnej, przeprowadzenie mediacji czy udzielenie pomocy w sporządzeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.
Usługi nieodpłatnej pomocy prawnej, poradnictwa obywatelskiego lub mediacji świadczone są od poniedziałku do piątku, zarówno osobiście, jak i za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Potrzebę skorzystania ze wsparcia należy zgłosić wcześniej. Osobistą wizytę w danym punkcie można zarezerwować za pośrednictwem strony internetowej np.ms.gov.pl lub telefonicznie w godzinach 7:30-15:30, dzwoniąc pod numer: 81 466 12 10. Natomiast poradę zdalną należy umawiać wyłącznie telefonicznie, pod tym samym numerem telefonu. Ponadto osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się osobiście mają możliwość umówienia wizyty w miejscu swojego zamieszkania, a osoby doświadczające trudności w komunikowaniu się mogą skorzystać z pomocy tłumacza języka migowego.
W 2022 roku udzielono łącznie ponad 5,7 tys. porad, z czego blisko 4 tys. osobiście w punkcie, a około 1,7 tys. w formie zdalnej. Podobnie jak w ubiegłych latach, najczęściej dotyczyły one prawa cywilnego, rodzinnego oraz karnego.
Więcej informacji z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz nieodpłatnej mediacji, w tym lokalizacja punktów, znajduje się na stronie lublin.eu oraz na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Komentarze